Πέμπτη 18 Αυγούστου 2011

ΠΩΣ ΤΑ 12 ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΓΙΝΑΝ 13 ΑΠΟ ΤΟΝ «ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΙΚΟ ΠΑΠΑ»

Κεφαλλονίτικος παπάς διαβάζει με σοφία, τα Δώδεκα Ευαγγέλια τα βγάζει Δεκατρία. Τούτη η «παροιμιακή» πλέον φράση η οποία λέγεται και από μη Κεφαλλονίτες αλλά και που διατηρείται στο νησί και ως αριέττα, διακωμωδεί ένα γεγονός που γινόταν στο νησί παλιά. Ο Ληξουριώτης Ιερέας Χαράλαμπος Μαρκέτος (1) ασχολήθηκε με την εξήγηση αυτής της παροιμιακής φράσης και δημοσίευσε την ιστορική εξήγησή της, που δείχνει πως δε βγήκε από ένα σκωπτικό ή τυχαίο γεγονός.

Σύμφωνα, με τον Ιερέα Χαράλαμπο Μαρκέτο αφορά την Εορτή του Ευαγγελισμού (το Ευαγγέλιο του Ευαγγελισμού) όταν η εορτή αυτή σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο έπεφτε μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα.

Η περίπτωση αυτή είναι καταγραμμένη στο μεγάλο Διονυσιακό τυπικό της Μονής του Αγ. Παύλου στο Άγιο Όρος. Έτσι λοιπόν... «Εάν τύχει η Εορτή του Ευαγγελισμού την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή, η ακολουθία ψάλλεται ούτως.

Το πρωί της Μ. Πέμπτης η θεία λειτουργία του Μ. Βασιλείου, εις δε την τράπεζαν καταλύουμεν οίνον και έλαιον. Το απόγευμα, αφού ψαλλεί το απόδειπνο και ενώ έχει προχωρήσει η ημέραν προς το βράδυ, αρχίζει ο Μ. Εσπερινός της Εορτής του Ευαγγελισμού να ψάλλεται, ως έχει, μετά λιτής και ευλογίας άρτων».

Στην ουσία ψάλλονται δύο εσπερινοί. Ο ένας το πρωί της Μ. Πέμπτης με τη λειτουργία του Μ. Βασιλείου ως συνήθως και ο άλλος της εορτής του Ευαγγελισμού, την Μ. Πέμπτη το βράδυ πριν αρχίσει η ακολουθία των δώδεκα Ευαγγελίων. Περίπτωση πράγματι σπάνια και δυσκολότατη. Στο τέλος του δεύτερου Εσπερινού, που είναι ο του Ευαγγελισμού αρχίζει ο όρθρος της εορτής να συμψάλλεται με τον όρθρο της Μ. Παρασκευής, που είναι η γνωστή σε όλους ακολουθία των δώδεκα Ευαγγελίων ως εξής:

«Μετά το έβδομο Ευαγγέλιο ψάλλεται ο πολυέλαιος και τα καθίσματα της Εορτής, ακολουθούν τα αντίφωνα και το προκείμενο Ευαγγέλιο του Ευαγγελισμού και στην πορεία ο πεντηκοστός ψαλμός και το στιχηρό ιδιόμελο.

Μετά δε το «Σώσον, ο Θεός, τον λαόν σου" λέγεται το όγδοο Ευαγγέλιο της ακολουθίας των Παθών».

Η περίπτωση αυτή συνέβαινε παλιά στο Μοναστήρι που είναι Σταυροπήγιον και Πατριαρχικό των Κηπουραίων που τιμάται η εορτή της Υπ. Θεοτόκου της Ευαγγελίστριας. Όταν άλλαξε το ημερολόγιο μετά το 1924, η Εορτή του Ευαγγελισμού σπάνια συμπέπτει μέσα στη Μ. Εβδομάδα. Έτσι τα Δώδεκα (12) Ευαγγέλια γίνονταν Δεκατρία (13).

________

(1) Σχόλιο για το Κεφαλλονίτικο γνωμικό, βλ. «ΚΥΜΟΘΟΗ» τεύχος 5, Δεκέμβριος 1994, Χαράλαμπος Μαρκέτος «ΜΩΡΙΑ ‘η ΣΟΦΙΑ»; σ.σ. 59-65.

Kείμενο Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός για την ΟΔΥΣΣΕΙΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου