ΤΑ ΨΩΜΙΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΙΚΟΥ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ

Το Χριστόψωμο

Δε λείπει ποτέ από τα Κεφαλλονίτικα Χριστούγεννα και το μεγάλο ψωμί της ημέρας, το Χριστόψωμο, με το τσουντί (σαν μαντολίνο με δύο λαβές) Ο τύπος αυτός του Χριστόψωμου ήταν ο παλιός. Σήμερα το Χριστόψωμο το κάνουν ορθογώνιο ή στρογγυλό. Ποτέ όμως δε λείπει ο σταυρός και το σύμβολο Χ. και σχέδια στις άκρες που θυμίζουν τα πόδια του βρέφους Χριστού. Ο συνηθισμένος τύπος που διακοσμεί τα Χριστόψωμα τώρα τελευταία είναι οι ουρές ψαριών, επειδή το σύμβολο του Χριστού είναι το ψάρι, συγχρόνως δε σχηματίζουν και το σύμβολο Χ

Η αγιοβασιλίτσα ή βασιλίτσα

Είναι το ψωμί που στολίζει το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι μας. Πήρε το όνομά της από την εορτή της ημέρας. Ο παλαιός τύπος της βασιλίτσας ήταν μια στρογγυλή κουλούρα που τη σφράγιζε ένας σταυρός με βυζαντινό τύπο. Ο νεότερος τύπος έχει στο κέντρο της επιφάνειας του ψωμιού ένα λουλούδι που το περιστοιχίζουν κυκλικά «σαλιγκάρια» και συνθέτουν ένα καλλιτεχνικό ψωμένιο ανάγλυφο.

Η Φωτίτσα

Το ψωμί της ημέρας των Φώτων, όπου και δανείστηκε και το όνομά του. Ο παλαιός τύπος είχε βυζαντινή γραμμή. Στο πάνω μέρος του στρογγυλού ψωμιού πρόσθεταν ένα μεγάλο σταυρό και στο άνοιγμα του κάθε τετάρτου που σχημάτιζε ο σταυρός με το υπόλοιπο ψωμί της βάσης του, έβαζαν μια στρογγυλή μπάλα από ψωμί.

Στα νεότερα χρόνια ο τύπος του ψωμιού της φωτίτσας μοιάζει με της αγιοβασιλίτσας.

Στα ψωμιά του Δωδεκαήμερου στην Κεφαλλονιά τοποθετούν στο κέντρο τους έναν καρπό, καρύδι ή αμύγδαλο που συμβολίζει την καρποφορία της γης που σιγά σιγά έρχεται, με πρώτη να ανθίζει μέσα στο χειμώνα την αμυγδαλιά.

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΓΑΛΑΝΟΣ